Enegram (Enneagram)

Enegram Yunanca kökenli bir kelimedir ve dokuz nokta ve çizgiden oluşan bir şekle verilen isimdir. Hem bir öğretinin, hem de öğretiyi sembolize eden şeklin adıdır.

Enegram, yaratılış ve yenilenmenin tüm süreçlerini temsil ettiği söylenen antik bir türeyiş öğretisidir. Kendini keşfetme, manevi gelişim ve kendini gerçekleştirme gibi amaçlara yönelik bir insani gelişim sistemidir.

Bugün daha çok kişilik tipleri sistemi olarak bilinmekte ve gösterilmektedir. Enegram sistemindeki 9 ayrı kişilik tipinden her birinin ayrı ayrı düşünce şekilleri, konuşma tarzları, hisleri, algıları ve inanç sistemleri vardır.

Bu kişilik tipleri şunlardır:

1) Mükemmeliyetçi
2) Verici
3) Gerçekleştirici
4) Romantik
5) Gözlemci
6) Şeytanın avukatı
7) Epikürcü (hazcı)
8) Patron
9) Uzlaşmacı

Şekil üzerindeki noktalar bu kişilik tiplerine karşılık gelmektedir. Kişiliğin bu tiplerden hangisine uyduğu ise karmaşık bir takım testlerden sonra ortaya çıkmaktadır. Normalde insan bu kişilik tiplerinin tüm özelliklerini bir ölçüde kendinde barındırıyorsa da, bunlardan biri daha baskın ve belirgindir. Bu nokta, onun asıl kişilik tipini oluşturur.

Fakat kişi çok huzur ve güven içinde yaşıyorsa “güven noktası” denilen noktanın kişilik özellikleri göstermeye başlar. Stres ve baskı altında ise “stres noktası” denilen kişilik tipinin özelliklerini sergilemeye başlar. Bu bağlamda şekil üzerindeki nokta, numara ve çizgilerin yerleşimi ve sıralamasının özel anlamı vardır. Sözkonusu kişilik kaymaları bu özel sıralamaları takip etmektedir.

Antik Enegram öğretisini modern dünyaya ilk duyuran G.I. Gurdjieff ve öğrencisi Rus felsefeci P.D. Ouspensky’dir.

Ayrıca Bkz. George Ivanovich Gurdjieff