Teozofi Cemiyeti (Theosophical Society)

Teozofi Cemiyeti, 1875 yılında New York’ta Helena Petrovna Blavatksy, Henry Steel Olcott, William Quan Judge ve arkadaşları tarafından kurulmuştur. Başlangıçtaki amacı medyumluk olgusu üzerine çalışmaktı. Teozofi, “kutsal hikmet” anlamına gelmektedir ve daha önce ezoterik ve okült yazarlar tarafından kullanılmış bir terimdir.

Kuruluştan birkaç yıl sonra Blavatsky ve Olcott Hindistan’a taşınmış ve Madras eyaletinin Adyar şehrinde uluslararası merkezlerini kurmuşlardır. Hindistan’da doğu dinlerini de araştırma fırsatı bulmuşlardır. Cemiyetin ilgi çekmesinin nedenlerinden biri Büyük Beyaz Kardeşlik’in üstadlarından aldığı iddia edilen psişik destekti.

1889 yılında Helena Blavatsky cemiyetin ilkelerini şöyle kaleme almıştı:

  1. Irk, renk ve inanç ayrımı yapmadan Evrensel İnsani Kardeşliğin nüvesini oluşturmak.
  2. Aryan ve diğer kutsal metinleri, dünya dinlerini ve bilimlerini etüdü teşvik etmek; özellikle Brahmanizm, Budizm ve Zerdüştçülük gibi antik Asya edebiyatına ağırlık vermek.
  3. Doğanın saklı gizemlerini mümkün olan her şekilde araştırmak, özellikle insandaki gizli psişik ve ruhsal kuvvetleri ortaya çıkarmak.
Teozofistler, teozofinin kökenini bütün kültürlerde varolan spiritüel bilgi arayışı olduğunu söylemektedirler. Bu arayış Hindistan’da kesintisiz bir şekilde varolmuştur, ama aynı zamanda antik Yunan’da da mevcuttur. Buna göre, Eflatun (öl. M.Ö. 347), Plotinus (öl. 270), neo-Eflatuncular ve Jakob Boehme (1575-1624) de bu geleneğin esaslı temsilcilerindendir.

Helena Petrovna Blavatksy, ya da kısaca Madam Balavatsky, pek çok ruhsal ve psişik güce sahip olduğunu iddia ediyordu. İlk önemli kitabı Örtüsü Kaldırılan Isis (Isis Unveiled) idi. İkinci kitabı Gizli Doktrin, iddia ettiğine göre kendisine Mahatmalar tarafından gösterilen Atlantis öncesi döneme ait Dzyan Kitabı’na dayanıyordu. Çok üstün insanlar tarafından Blavatsky’ye yazdırıldığı söylenen bu kitaplar, Mahatma Mektupları ile birlikte teozofinin başlıca dayanağını oluşturuyordu.

Blavatsky’nin 1891 yılında ölümünü takiben Teozofik cemiyet fırkalara bölündü. Adyar’daki cemiyetin başına Annie Besant geçti. Cemiyetin Amerika’daki kolu ise William Quan Judge’ın kontrolü altında kaldı. Amerika’daki merkez, New York’tan Point Loma, Covina’ya taşındı. Ünlü kurgu yazarı Talbot Mundy, Point Loma grubunun müdavimlerindendi. Grubun başına Mart 2006’da Randell C. Grubb geçmiştir.

Bir başka teozofik cemiyet 1909 yılında Robert Crosbie tarafından kurulan Birleşik Teozofistler Locası idi. Rudolf Steiner, Adyar Teozofi Cemiyetinin Almanya’da başarılı bir uzantısını oluşturdu. Fakat o daha çok Avrupa Hristiyan ve bilimsel geleneğinin etkisi altındaydı. Bu yüzden de doğu dinlerine ağırlık veren Annie Besant ile arası açıldı. Bu süreç sonunda Antropozofik Cemiyeti kurarak bağlarını kopardı. Almanya’daki teozofistlerin çoğu Steiner’in yeni cemiyetine geçtiler.

Teozofist fikirler üzerine kurulmuş diğer cemiyetler arasında Palmers Yeşil Locası, Lucis Trust, Share International ve Agni Yoga gibileri sayılabilir.

Gücünün doruğunda olduğu 1900’lü yılların başında Adyar Teozofik Cemiyetinin Amerika’da 7000 üyesi vardı. Hindistan’da ise sayıları 20.000’e ulaşmıştı. Şu an bile 10.000’e yakın üyesi bulunmaktadır.

Teozofistler Hindistan bağımsızlık hareketi ile yakın ilişki içindeydiler. Hindu Milli Kongresi bir Teozofi konferansı sırasında kurulmuştu ve başta Mahatma Gandi olmak üzere pek çok lideri teozofi ile bağlantılıydı.

Teozofi geleneği bugün Yeni Çağ akımı olarak bilinen akımın da temelini oluşturmuştur. Ruth Crawford-Seeger, Dane Rudhyar ve Alexander Scriabin gibi besteciler teozofisttiler. Bunun yanında Avrupa’dan Franz Kafka, William Butler Yeats, Owen Barfield, T.S. Eliot ve Amerika’dan Robert Duncan, Marsden Hartley, Wallace Stevens, Arthur Dove ve James Jones teozofik fikirlerden etkilenen yazarlar arasındaydı.

Bkz. Helena Petrovna Blavatsky

ARAMA

Google

COPYRIGHT

EZOTERİK SÖZLÜK, konunun meraklılarına bilgi vermesi amacıyla yayınlanmaktadır. Bu sözlükte yayınlanan tüm maddelerin telif hakkı yazarına aittir. İzinsiz ve link vermeden kopyalanıp yayınlanamaz.
 
pageviews