Mistisizm

Yunanca “mustikos” (“musteria” adı verilen gizemlere inisiye edilme) kökeninden gelen mistisizm, doğrudan tecrübe, sezgi ve inanç yoluyla mutlak Varlık ile bir olma ve ona ulaşma anlamına gelmektedir. Mistisizm kimilerine göre de yine Yunanca’da “gözlerini kapamak” anlamındaki "myein" sözcüğünden türetilmiştir. Bu tanım daha doğru gibidir. Çünkü mistik, ilahi ve doğaüstü hakikatlere akıl ve mantığın ötesinde derin bir sezgi gücü ile ulaşmaya çalışır. Diğer ezoterik geleneklerdeki inisiyatik hiyerarşi mistisizmde de kısmen varsa da, bir zorunluluk değildir.

Çoğu mistik gelenekte müşahede edilen evrenin ötesinde başka varlık buutlarının bulunduğuna yönelik bir inanç vardır. Ayrıca, mantıki kavrayışın ve duyusal algıların ötesinde bir “biliş” türünden genellikle sözedilir ki, bu daha çok sezgi (aydınlanma, keşif) olarak bilinir.

Mistik pratiklerin genel çerçevesi Mutlak Varlık’la (Tanrı) bir olma tecrübesi olarak çizilebilir. Hakikatin birliği çoğu mistiklerce paylaşılan ortak bir kabüldür. Mistik ritüellerin en önemli amacı da, sınırlı fiziki varlığı aşarak bu Bir olan realiteyle aynılaşmadır. Bu aynılaşma farklı mistik akımlarda farklı isimlerle anılır: Nirvana (Budizm), Samadi (Hinduizm), Vahdet-i Vücud, Cennet Krallığı, Aydınlanma, Uyanış vb. Hakikatin bu bilgisine de gnosis, irfan ve hikmet gibi isimler verilmiştir.

Mistisizm, kaynağını dinlerden alır. Fakat kendi başına bir din değildir. Mistisizme din yerine, "dinin iç kısmı" demek daha doğru olur. Bir çok uzakdoğu inancı yanında Yahudilikteki Kabbala ve İslam sufizmi, mistik hareketler olarak bilinmektedir. Fakat, sufizm ya da tasavvuf mistisizm kapsamında ele alınıyor olsa da, birçok konuda gerek Batı gerekse Hint mistisizminden farklılık gösterir.

Mistiklerin bilinmeyene, sonsuzluğa, mükemmelliğe, doğaüstü varlığa sezgi yoluyla ulaşmada en önemli araçları, tecrit (dış dünya ile ilişkileri asgariye indirme), riyazet (yaşamaya yetecek kadar tüketme) ve vecd (trans) halidir. Mistiğin ulaşmak istediği hedef, aydınlanma ya da uyanış denilen Mutlak Varlıkla bir olma halidir. Bu, uzun zaman gerektiren, aşama aşama yaklaşılan, fakat ulaşılıp ulaşılamayacağı kesin olarak bilinmeyen bir hedeftir.

ARAMA

Google

COPYRIGHT

EZOTERİK SÖZLÜK, konunun meraklılarına bilgi vermesi amacıyla yayınlanmaktadır. Bu sözlükte yayınlanan tüm maddelerin telif hakkı yazarına aittir. İzinsiz ve link vermeden kopyalanıp yayınlanamaz.
 
pageviews